Hoe vaak gebeurt het niet dat je meer sympathie voor iets of iemand ontwikkelt zodra je meer over die persoon of situatie te weten komt? Het is bijna een gouden regel. Dat is dan ook wat ik verwachtte toen ik naar Israël ging in mei dit jaar. Ik wilde het zelf zien. De verhouding tussen Israël en Palestina. En ik dacht dat ik meer sympathie zou ontwikkelen. Dat is wat ik hoopte.

Tijdens mijn studie politicologie specialiseerde ik me in het spanningsveld tussen staat en religie. Ik bekeek of het gedachtegoed van Ayatollah Khomeini bestand was tegen de politieke realiteit van de Islamitische republiek Iran. In hoeverre Luther zijn principes aanpaste om te voldoen aan de behoeften van de Prinsdommen in het Duitsland van de vroeg 16^de eeuw. Ik schreef een scriptie over hoe het Utilisme van John Stuart Mill invloed had op Brits Indiase moslimdenkers. Ik bestudeerde islamitische wetgeving, het gedachtegoed van de grondleggers van Al Qaida en nog veel meer. Met een groep studiegenoten bezochten we Jemen en namen we deel aan een uitwisseling met Iraanse studenten waar ik nog altijd met enorm veel plezier aan terugdenk. Maar het Israël Palestina conflict, daar liep ik met een grote boog omheen. Anders dan mijn studiegenoten die juist gefascineerd raakten door dit conflict probeerde ik het zoveel mogelijk te mijden. Ik wilde een open blik houden, me niet ingraven in een standpunt en uiteindelijk uitspraken doen waarbij ik óf de ene groep óf de andere groep tegen de schenen zou schoppen.

Toen ik uiteindelijk toch naar Israël ging om een vriendin te bezoeken wilde ik vooral de religieuze plekken bezichtigen. Samen met mijn zoontjes naar de rivier de Jordaan, Bethlehem, Nazareth, dat soort dingen. Maar het werd me al snel werd duidelijk dat er niet aan te ontkomen was. Al bij het eerste checkpoint keek ik verbijsterd naar de Israëlische soldaten met puistige wangen en dons op hun bovenlip die blijkbaar in staat werden geacht om met een geweer over hun schouders split second decisions te maken. Ik was verbijsterd toen ik de muur zag die Bethlehem omkadert. Hij is zo hoog als twee op elkaar gestapelde huizen en bij elke doorgang staat een zwaarbewapend checkpoint, waarbij auto’s met Israëliërs gewoon door mogen rijden, terwijl auto’s met Palestijnse inzittenden voortduren gestopt en doorzocht worden. Sterker nog, op veel plekken bestaan er twee parallelle wegen: een moderne voor Israëlieten die ‘kolonistenwegen’ genoemd worden en een gatenkaasweg voor de Palestijnen. Het was letterlijk ont-zettend. En dan heb ik de hypermoderne Israëlische nederzettingen midden in Palestijns gebied nog niet benoemd. Of de kraaienpoten op de weg geflankeerd door een Israëlische legereenheid zonder dat iemand kan vertellen waarom dat nodig is. En laat ik voor de volledigheid ook de drie Palestijnse jongens noemen die met bandanas om hun hoofd net buiten Ramallah aan de kant van de weg opzichtig vuurtjes stookten en stenen gooiden naar soldaten die honderd meter verderop naar ze stonden te kijken.  

Ik wilde heel graag neutraal blijven. Maar wat ik gezien heb in Israël is het diametraal tegenovergestelde van een staat die een poging doet rechtvaardig te zijn. Wat ik heb gezien is een voortdurende inspanning van een staat om het een naburig volk zo moeilijk mogelijk te maken om te kunnen bestaan. En dan heb ik het nog niet eens over de zogenaamde ‘steriele zones’ in Hebron waar Palestijnen niet eens mogen lopen.  

Het westen heeft de staat Israël gecreëerd om het Joodse volk een veilig thuis te geven. Dat is niet gelukt. De joden hebben geen veilig thuis, en nu hebben de Palestijnen ook geen veilig thuis meer.  Ik schaam me kapot voor de reactie die onze demissionaire premier gegeven heeft. Voor de reactie van Ursula von der Leyen. Voor het hele westen dat niet in staat is gebleken de situatie te zien zoals zij daadwerkelijk is. Want als je er geweest bent kun je niet anders dan zeggen: dit is nooit de bedoeling geweest, dit mogen we niet tolereren, hier kunnen we als internationale gemeenschap nooit achter staan zonder onszelf, en de kaders die we met elkaar vastgesteld hebben, volledig belachelijk te maken.  

En wat mij persoonlijk betreft. Ik heb geen sympathie ontwikkeld voor de staat die Israël is geworden. Het tegenovergestelde. Wel heb ik mijn sympathie ten opzichte van de mensen weten te behouden. Palestijns of Joods, elk mens heeft net zoveel recht om te bestaan en een thuis te hebben, als ieder ander.

Oh ja, en dit zijn wij, bij de Jordaan.